مؤسسه‌ی اطلاعات علمی یا ISI چیست؟

یوجین گارفیلد (Eugene Garfield) در سال 1955 با هدف توسعه دادن یک سیستم جامع مرجع‌دهی برای ارزیابی مجله‌ها و داده‌های علمی، مؤسسه‌ی اطلاعات علمی یا Institute for Scientific Information که به‌اختصار ISI نامیده می‌شود را تأسیس کرد.

ضریب تاثیر یا Impact Factor چیست؟

ارزش یک مقاله بر مبنای میزان تاثیر آن مقاله بر مقالات بعدی تعیین می‌شود. ضریب تأثیر (Impact Factor)، یک شاخص کمی است که برای ارزیابی نشریات علمی در رشته‌های مختلف به کار گرفته می‌شود. این شاخص نشان‌دهنده‌ی فراوانی استنادهایی (مرجع دهی یا Citations) است که در طول یک دوره زمانی مشخص به یک مقاله داده می‌شود.

ضریب تأثیر مجله‌ها اولین بار توسط «دکتر یوجین گارفیلد» و «آیروینگ شر» در دهه 1960 به مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) آمریکا ارائه شد تا در انتخاب مجله‌های علمی برای «نمایه استنادی علوم» به کار گرفته شود.
این فاکتور در حقیقت، توانایی مجله و هیات تحریریه آن را در جذب بهترین مقاله‌ها نشان می‌دهد. در واقع IF بیان‌گر آن است که به طور متوسط، هر مقاله‌ی منتشر شده در یک مجله، چند بار مورد ارجاع قرار گرفته است.

هر ساله برای مجلاتی که در لیست مجلات تامسون رویترز قرار دارند، ایمپکت فاکتور تعیین می‌شود.
در پایان هر سال، مجله‌های تحت پوشش فهرست نویسی ISI که در فهرست Web of Science یا به اختصار WOB، قرار گرفته‌اند، ارزیابی می‌شوند. این موسسه، هر سال در ماه ژوئن (ششمین ماه میلادی) ایمپکت فاکتورهای مجلات در سال قبل را در گزارشات ارجاع مجله، Journal Citation Reports یا JCR منتشر می‌کند.
این ضریب، نه برای مقاله یا نویسنده، بلکه برای مجله محاسبه می‌شود. شاخص Impact factor به شما كمک می‌كند كه ارزيابی مناسبی از مجله به ویژه هنگامی كه با مجله‌هایی در زمینه یا رشته مشابه مقایسه می‌شود داشته باشید.

IF چگونه محاسبه می‌شود؟

Impact Factor فقط در مورد نشریات نمایه‌ شده در بانک اطلاعاتی Web of Science و توسط موسسه ISI برای بیش از 11000 مجله محاسبه و منتشر می‌شود.
محاسبه بر مبنای یک دوره دو ساله صورت می گیرد. IF مجله x از تقسیم نمودن تعداد موارد ارجاع به مقالات دو سال گذشته آن مجله (x) در سال جاری در تمامی مجله‌ها، به تعداد مقالات منتشر شده در مجله (x) در بازه دو سال گذشته حاصل می‌آید.
فرضا اگر در سال 94 جمعا 40 ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله، در سال 92 تعداد 26 مقاله و در سال 93 تعداد 24 مقاله چاپ شده باشد، ضریب ارجاع آن مجله، از تقسیم 40 بر 50 (24+26=50) به دست می آید که 0.8 است، یعنی به طور متوسط، هر مقاله آن نشریه، 0.8 مرتبه، مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است. 

چگونه می‌توان IF یک مجله را به دست آورد؟

برای مشخص سازی ضریب تاثیر IF یک مجله می‌توان به سایت آن مجله مراجعه کرد و اطلاعات لازم را به دست آورد. همچنین برای جلوگیری از هرگونه سوء استفاده می‌توان از سایت‌های معتبری مانند SJR استفاده نمود.

http://www.scimagojr.com

چند نكته:
• IF معيار ارزيابی مجله‌ها در يک زمينه يا رشته خاص با يكديگر مي‌باشند. بنابراين هرگز نبايد IF يك مجله پزشکی، به طور مثال، رشته داخلی را با IF يك مجله دندانپزشکی مقايسه نمود.
• برخي مجلات، مقالاتي را چاپ مي‌كنند كه حالت Review یا مروری دارند. IF اين مجلات معمولا بسيار بالاتر از مجلات ديگر در يك رشته خاص مي‌باشد. از جمله اين مجلات مي توان به Annual Review of Cell and Developmental Biology ‏ و Annual Review of Genetics اشاره نمود.
• هرچند IF يك مجله مي‌تواند به عنوان معياري جهت تخمين ارزش متوسط مقالات آن مجله به كار رود ولي بايستي در نظر داشت تعداد ارجاعات به مقالات مختلف يك مجله مي‌تواند بسيار متفاوت باشد. به عبارت ديگر توزيع فراواني ارجاع به هر مقاله در يك مجله به هيچ عنوان يك توزيع نرمال نمي‌باشد. به طور مثال، بيش از 90 درصد IF مجله بسيار معتبر Nature در سال 2004 به 25 درصد مقالات منتشر شده در اين مجله باز مي‌گشت.
• IF هر چند یک شاخص کمی علم سنجی است كه مي‌تواند معياري براي سنجش كيفيت نشريات باشد اما به دليل محدوديت‌هاي كه دارد نبايد آن را به تنهايي شاخصی برای ارزشيابی و سنجش كيفيت مجلات دانست.

میانگین فاکتور تاثیر مجله (JIF یا Journal Ranking and Average Impact Factors) چیست؟

میانگین IF‌های مجله در طول سالیان فعالیت مجله در ISI است که فاکتورهای تاثیر در همه سال‌ها با هم جمع و سپس بر تعداد سال‌های موجودی فاکتور تاثیر مجله تقسیم می‌شود که هر ساله توسط ISI ارائه می‌شود.

چگونه می‌توان به اطلاعات مجله‌های ISI دسترسی پیدا کرد؟

اطلاعات مجله‌های ISI توسط شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters) ارائه می‌شد. این شرکت در سال 2016 بخش مالکیت معنوی و علمی (Intellectual Property & Science business) خود را به دو شرکت Onex و Private Equity Asia واگذار کرد. از این تاریخ به بعد اطلاعات مجله‌های ISI توسط مجموعه‌ی Clarivate Analytics ارائه می‌شود.
این مجموعه تمامی فعالیت‌های پژوهشی و مستندسازی خود را از طریق سایت clarivate.com ارائه می‌دهد. برای بررسی اطلاعات مجله‌های ISI می‌توانید به آدرس زیر مراجعه نمایید.

https://mjl.clarivate.com/search-results